Sezon na przetwory

Nadeszła piękna, złota jesień, a wraz z nią sezon przetworów, wekowania, suszenia i mrożenia owoców i warzyw. Każdy, choć na chwilę w okresie jesienno-zimowym marzy o powrocie ciepłego i słonecznego lata, z którym kojarzą się świeże, słodkie i zdrowe owoce i warzywa.

Sezon na przetworzy – Suszenie owoców, warzyw, ziół…

Proces suszenia jest procesem prostym i tanim, dlatego warto korzystać z możliwości konserwacji żywności w ten sposób. Suszone owoce są zdrowe, smaczne w szczególności, gdy wykorzystujemy te, które sami uprawiamy. Są doskonałą przekąską, zamiennikiem słodyczy, czy rodzajem deseru. Bardzo szybko dodają energii, poprawiają humor i tym samym wpływają na lepsze samopoczucie. Suszenie może odbywać się w specjalnych urządzeniach nazywanych suszarkami do owoców, w piekarniku, czy z wykorzystaniem naturalnego światła słonecznego. Pierwszym etapem suszenia jest wybór świeżych owoców, które następnie należy dokładnie wymyć i osuszyć oraz usunąć gniazda nasienne, pestki. Potem tak przygotowane owoce moczymy przez około 10 minut w soku z cytryny i następnie wycieramy je z nadmiaru soku z cytryny za pomocą ręcznika papierowego. W międzyczasie nastawiamy piekarnik lub inne urządzenia wykorzystywane przez nas do suszenia, na minimalną temperaturę w przypadku suszenia bananów, jabłek, brzoskwiń. Owoce z dużą zawartością wody, na przykład truskawki, czy jagody potrzebują wyższej temperatury. Kolejnym krokiem jest ułożenie kawałków owoców na papierze do pieczenia, w ten sposób, aby nie dotykały siebie i suszymy je przez około 2 godziny z uchylonymi drzwiami piekarnika, co zabezpieczy owoce przed nadmiernym wysuszeniem (spaleniem). Po wyciągnięciu owoce należy odstawić do czasu ostygnięcia, a następnie przełożyć do słoików, czy innych szczelnych naczyń posiadających pokrywkę zabezpieczającą przed muszkami owocówkami, molami spożywczymi. W przypadku warzyw takich jak marchew i buraki, procedura jest nieco inna, z tą różnicą, że po wymyciu i pokrojeniu, blanszujemy je w wodzie z sokiem z cytryny i następnie osuszamy ręcznikiem papierowym i wkładamy do piekarnika. Dodatek soku z cytryny pozwoli zachować beta-karoten. W przypadku selera, pietruszki, czy pora, nie ma konieczności ich blanszowania. Korzystając z piekarnika, jako urządzenia do suszenia, zadbajmy o to, aby był on czysty, nie zawierał przypalonych resztek, które są źródłem rakotwórczych substancji, wchłanianych następnie przez owoce poddawane suszeniu.

Najchętniej suszymy śliwki, jabłka i morele. Suszone śliwki zawierają sporo żelaza i fosforu oraz witaminę A, której jest więcej w suszonych owocach, aniżeli w świeżych. Pomaga ona w problemach z trądzikiem, wspomaga wzrok, a także ma właściwości przeciwnowotworowe. Suszone śliwki polecane są również przy zaparciach, gdyż zawierają sporą dawkę błonnika. Suszone morele z kolei pomogą przy problemach z ciśnieniem krwi, zawierając potas regulują jego poziom. Polecane są również ludziom z nadkwasotą organizmu. Najbardziej znany owoc w Polsce – czyli jabłko, zarówno jako świeże, jak i suszone zasługuje na szczególną uwagę. Te suszone zawierają mnóstwo błonnika, witamin z grupy B, które wpływają na wygląd skóry, stan paznokci oraz włosów oraz kwercetynę – przeciwutleniacz, który korzystnie wpływa na krążenie krwi, usprawnia pracę serca oraz przeciwdziała miażdżycy. Bor w nich zawarty wspomaga kości, zaś dzięki dużej zawartości witaminy C – wspierany jest układ odpornościowy. Suszona marchew zawiera sporą dawkę witamin potrzebnych w okresie zimowym, które wzmocnią odporność. Burak natomiast uchroni przed jesienno-zimowym katarem, uwolni od zgagi, doda sił i wspomoże układ krwionośny.

W przypadku suszenia ziół, kluczowym czynnikiem jest czas, gdyż powinno się je poddawać procesowi suszenia zaraz po ich zerwaniu. Pomieszczenie, w którym suszy się zioła nie musi być ciepłe, o wiele ważniejsze jest, aby było przewiewne. W przypadku dużej wilgotności powietrza, istnieje możliwość suszenia ziół w piekarniku, jednak w bardzo niskiej temperaturze przy otwartych drzwiczkach od piekarnika.

Sezon na przetwory – Kiszenie

Jest to jeden z rodzajów konserwacji żywności, która opiera się na procesie fermentacji mlekowej. W Polsce najczęściej kisi się ogórki oraz kapustę. Ze względu na wiele walorów odżywczych, zalecane są do codziennego spożycia. Są tacy, którzy twierdzą, że dzięki wspaniałym i niedocenianym wśród innych narodów wartościom odżywczym tych produktów, tereny dzisiejszej Polski zostały uchronione przed „czarną śmiercią”, czyli dżumą w okresie średniowiecza. Kapusta kiszona była częstym daniem na stołach marynarzy, dzięki wysokiej zawartości witaminy C przeciwdziałającej szkorbutowi. Kiszona kapusta ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, jest naturalnym przeciwutleniaczem i tym samym zwalcza wolne rodniki. Bogata w fosfor i wapń, korzystnie w ten sposób wpływa na nasze kości. Dzięki niewielkiej ilości kalorii, polecana w diecie odchudzającej, gdyż na 100 g zawiera jedynie około 12 kcal. Zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób serca, a także pomaga w utrzymaniu poziomu glukozy we krwi.

Ogórki kiszone – dobry i niezastąpiony dodatek do wielu dań, dzięki procesowi kiszenia zwiększają swoje właściwości odżywcze w stosunku do tych świeżych. Dwukrotnie są bogatsze w witaminę C, witaminy z grupy B, witaminę E – zwaną witaminą młodości oraz witaminę K – pozytywnie wpływającą na proces krzepnięcia krwi.

Sezon na przetwory – Mrożenie

Ze względu na to, że niektóre warzywa i owoce charakteryzują się krótkimi sezonami ich występowania, często stosujemy metodę zamrażania. Mrożenie należy do najskuteczniejszych oraz najzdrowszych metod przechowywania żywności, gdyż podczas procesu tego nie tracą one zbyt wiele składników odżywczych. Mrozić można większość warzyw i owoców, jednak niezalecane jest mrożenie sałaty, rzodkiewki, ogórków, czy arbuza, ze względu na dużą zawartość wody. Po odmrożeniu produkty te tracą smak i nabierają mało przyjemniej konsystencji. Istnieje jednak możliwość mrożenia świeżych ziół, po umyciu i osuszeniu można je przełożyć do pojemniczków i włożyć do zamrażalki. Często w ten sposób mrozimy koperek, czy pietruszkę. Rozmrożenie polega na wrzuceniu owoców, warzyw do gorącej wody lub pozostawieniu ich w chłodnej wodzie w lodówce. Pomoże to zmniejszyć straty witamin oraz rozwój bakterii. Prawidłowe mrożenie oraz rozmrażanie zapewnia zachowanie większości wartości odżywczych. Rada, o której należy pamiętać i ją przestrzegać – nie należy ponownie zamrażać produktów, które zostały wcześniej rozmrożone, ze względu na szybki rozwój bakterii przyczyniających się do zatruć. Czas przechowywania owoców i warzyw w lodówce zależy od temperatury i wstępnej obróbki. Przy temperaturze -6 °C w zamrażalniku, mrożonki zaleca się przechowywać do tygodnia czasu. Przy większych zamrażalkach i niższych temperaturach owoce i warzywa można przechowywać od 8-12 miesięcy. Gdy na zamrażane owoce lub warzywa dodamy warstwę cukru, okres ich przechowywania rośnie, gdyż cukier stanowi naturalną barierę mikrobiologiczną. W okresie zimowym, mrożonki powinny jak najczęściej gościć na naszych stołach, gdyż świeże produkty nie są tak łatwo dostępne, a mrożone owoce i warzywa zachowując swoje właściwości i wspomagają nasz organizm w walce z różnymi dolegliwościami.

Sezon na przetwory – Wekowanie

Wekowanie, czyli pasteryzacja znana jest już od ponad 150 lat za sprawą niemieckiego chemika Rudolfa Rempla, który zaczął rozpowszechniać sposób przechowywania żywności w słoikach. Po śmierci Rudolfa Rempla prawa patentowe odkupił Johann Carl Weck, od którego nazwiska pochodzi dzisiejsza nazwa „weki”. Jest to proces pasteryzacji polegającej na obróbce cieplnej żywności. Produkty – marynaty, zupy, dżemy, czy kompoty, dzięki temu procesowi mogą być przechowywane od kilku tygodniu do nawet kilku miesięcy. Pasteryzacja ma na celu zniszczenie bakterii i grzybów powodujących psucie się żywności. Wyróżnić można pasteryzację przetworów w wodzie, zmywarce, czy piekarniku. Dobrze przeprowadzony proces pasteryzacji nie wpłynie znacząco na smak i wartości odżywcze przetworów oraz na ich psucie. Dzięki tej metodzie zastępujemy sztuczne konserwanty typu „E”, tak dobrze znane każdemu i stajemy się bardziej „fit”.

Okres jesienno-zimowy za pasem, dlatego należy przygotować się na niego nieco wcześniej przygotowując zapasy zdrowej żywności. Warto poświęcić parę chwil, aby podczas zimnych dni móc z powrotem cieszyć się smakiem i zapachem letnich owoców, warzyw i ziół.