Jeżyna jest nam znana pod wieloma nazwami, jedni nazywają ja ostrężyną, ostręgą czy sinojagodą, a na obszarze byłej puszczy sandomierskiej na jeżyny mówi się dziady. Bardzo często możemy ją spotkać w okolicach lasów, w zagajnikach i różnych nieużytkach. Jej rodzaj obejmuje bardzo liczne gatunki, odmiany i różne mieszańce.
Jeżyny – Wstęp
Jeżyna z łac. Rubus jest jedną z najstarszych znanych człowiekowi roślin. Jej owoce spożywane były już w neolicie, o czym świadczą znaleziska pestek w wykopaliskach. Według dawnych wierzeń obfitość owoców na jeżynowym krzewie wróżyła ostrą zimę i duże śniegi! Z powstaniem jeżyn, tych zdrowych i smacznych owoców wiążą się również pewne legendy i mity. Jedna z nich nawiązuje do wyrzucenia Lucyfera z raju, gdy został on strącony na ziemię, w złości rzucił zaklęcie na piękną roślinę, i to od tej pory jej owoce miały przybierać czarną barwę. Według jednego z mitów greckich kolczaste krzewy rośliny powstały z kapiących z nieba kropel krwi Tytanów, które przegrały z Zeusem w walce o władzę nad światem.
Jeżyny – Właściwości
Poza smakiem i niepowtarzalnym aromatem, jeżyny mają także wiele cennych właściwości. Bogate w witaminy, głównie witaminę C, B, E oraz witaminę K. Jeżyny to owoce o niskiej kaloryczności (43 kcal/100 g) są bezpieczne dla diabetyków i osób stosujących dietę. Są także bardzo dobrym źródłem błonnika, a małe pestki owoców wpływają pobudzająco na trawienie. Napar z jeżyn może być również stosowany jako płukanka do jamy ustnej.
Kąpiel na problemy skórne
3-4 garście liści jeżyny gotujemy w czterech litrach wody pod przykryciem 3 minuty. Odstawiamy na 10 minut, przecedzony wywar wlewamy do wanny z wodą. Czas kąpieli 20 minut. Zabieg łagodzi zmiany skórne, ujędrnia i działa wzmacniająco na organizm.
Jeżyny – W kosmetyce
Ekstrakt z owoców jeżyn wytwarzany z wyselekcjonowanych owoców, bywa najczęściej używany w peelingach, żelach pod prysznic i kremach. Znajdziemy go również w kosmetykach do włosów, gdyż wykazuje działanie ochronne na ich kolor. Odpowiednio przeprowadzane procesy powodują, że ów ekstrakt zachowuje wszystkie właściwości świeżych owoców, a mają ich przecież całkiem sporo. Wykazują działanie regulujące sebum. Ze względu na te cechy stosowane są w preparatach do pielęgnacji skóry suchej, zniszczonej, starzejącej czy do cery trądzikowej. Ekstrakt z owoców jeżyn jest więc dla skóry bogatym źródłem witaminy C i E, beta karotenu, oraz NNKT (gównie kwasu kwas linolenowy linolenowego i kwasu linolowylinolowego). Z małych pestek owoców w wyniku tłoczenia na zimno, wytwarza się olej, który możemy stosować do cery mieszanej, tłustej, a także cery suchej i dojrzałej. Olej ten może również służyć do odżywiania suchych i zniszczonych włosów. W kilku naszych kosmetykach z serii VIANEK zawarliśmy w składzie jeżyny.
Peeling jeżynowy
2 garście jeżyn mieszamy z 3 łyżkami grubego cukru. Dodajemy ½ soku z cytryny i 50 ml jogurtu lub oliwy. Rozgniatamy i mieszamy, papkę nakładamy na ciało i porządnie wcieramy w skórę. Peeling oczyszcza, odświeża i ujędrnia ciało.
Maseczka jeżynowa
W miseczce rozgniatamy dobrze jeżyny (małą garść), dodajemy do tego łyżeczkę śmietany oraz miodu i mieszamy. Taką maseczkę trzymamy na twarzy około 10 minut, a następnie zmywamy ciepłą wodą. Super nawilża i odżywia zmęczoną skórę.
Jeżyny – W kuchni
Jeżyny to jedne z najważniejszych owoców, które królują latem w kuchni, najwięcej smaku i aromatu mają te zbierane w lesie, najlepiej własnoręcznie. Smakują na surowo, dodane do owsianki czy jogurtu, w połączeniu z malinami można z nich przyrządzać pyszne koktajle. Pasują też do ciast, tart, biszkoptów i kruchych. W niektórych regionach Polski wraz z innymi owcami tworzą letnią zupę owocową. Poprawią smak sałatek z rukolą, roszponką i melonem. Świetnie nadają się na przetwory, zdrowe soki i dżemy, które przydadzą się nam w zimowe, chłodne dni. Z liści rośliny warto przygotować zdrową herbatę tzw. liściówkę.