Czas na zioła

Wiosna w pełni i zbliżające się lato to doskonały czas na rozpoczęcie przygody z własnym ziołowym ogródkiem. To także czas, kiedy rośliny budzą się do życia, a kwitnąc upiększają krajobraz. Wystarczy niewiele miejsca, aby założyć ziołowy ogród lub choćby wygospodarować grządkę na aromatyczne, bardzo dekoracyjne i łatwe w uprawie zioła. Jakie wybrać? Podpowiadamy.

Zorganizuj swój ogródek

Nie musisz mieć specjalistycznej wiedzy, a możliwość urządzenia ogródka nawet na małej
przestrzeni pozwala każdemu cieszyć się świeżym aromatem ziół. Często ogród ziołowy łączony jest z warzywnikiem, jednak wiele ziół ma duże walory dekoracyjne i z powodzeniem mogą być sadzone wśród roślin ozdobnych. Warto zadbać o to, aby miejsce, w którym będą rosły, znajdowało się w pobliżu tarasu lub innego kącika wypoczynkowego. Mogą rosnąć także wzdłuż ścieżki, zarówno wśród innych roślin ozdobnych, jak i większych skupiskach, tworząc barwne i pachnące widoki o rozmaitych kształtach – od typowych grządek, przez geometryczne klomby, lub nieregularne, naturalistyczne nasadzenia. Większość ziół lubi stanowiska słoneczne i osłonięte od wiatru, dlatego zazwyczaj najlepiej czują się przy południowych ścianach budynku lub ogrodzenia, w zacisznych miejscach. Tylko niektóre, pochodzące z mniej słonecznych krajów, jak na przykład mięta, czy estragon mogą być uprawianie w lekkim cieniu.

Najlepsze miejsce na sadzenie

Planując nasadzenia warto pamiętać o kilku ważnych zasadach. Poza odpowiednim miejscem, ilością słońca, istotna jest także gleba. Zioła mogą rosnąć na każdej przeciętnej ziemi w ogrodzie, chociaż najlepiej sprawdzają się przepuszczalne i łatwo nagrzewające się gleby próchnicze, dlatego przed posadzeniem warto użyźnić podłoże. Dodatkowo większość ziół lubi gleby zawierające wapń. Wiele ziół z powodzeniem znosi
także suszę. Na takich piaszczystych glebach dobrze czuje się między innymi dziewanna, lebiodka, lawenda, czy macierzanka. Do uprawy tego typu roślin nie nadają się tylko ciężkie, gliniaste gleby o słabej przepuszczalności. Wybierając miejsce ograniczone np. murem należy pamiętać, aby najwyższe rośliny rosły tuż przy nim, a najniższe najbliżej brzegu, z przodu. W przypadku, gdy rabata nie jest niczym ograniczona, warto by najwyższe zioła rosły w centralnej jej części. W ten sposób wszystkie posadzone w danym miejscu rośliny będą miały dobre warunki do wzrostu. Ważny jest także dobór odpowiednich gatunków do sadzenia obok siebie. Zioła o słabszym wzroście i delikatniejszym pokroju jak np. majeranek, bazylia, czy rozmaryn nie należy sadzić w pobliżu roślin silnie rosnących. Przede wszystkim mięta, szałwia i lubczyk powinny rosnąc na osobnej grządce, gdyż są zbyt ekspansyjne i mogą stłumić pozostałe rośliny. Dodatkowo rośliny warto sadzić w grupach, gdyż ułatwia to ich uprawę, prawidłową pielęgnację, a także późniejszy zbiór.

Jak sadzić zioła?

Zioła można sadzić na kilka sposobów. Może być to zarówno wysiew nasion bezpośrednio do gruntu, zakup rośliny w doniczce i ewentualne jej przesadzenie do gruntu oraz uprawa z rozsady. Najłatwiejszym i najszybszym sposobem będzie sadzenie ziół z doniczek, gdyż można to wykonać praktycznie przez cały sezon, a efekt będzie zdecydowanie szybszy niż w przypadku siewu. Zabiegi pielęgnacyjne ograniczone są właściwie do odpowiedniego i systematycznego nawadniania oraz odchwaszczania. Poza tym zioła wymagają regularnego przycinania. Wpływa to korzystnie zarówno na ich rozkrzewianie jak i sam wzrost.
Dodatkowo rośliny można mrozić lub suszyć. Zazwyczaj zioła zrywane są na bieżąco, ze względu na wiele możliwości ich wykorzystania. Liście zawierają najwięcej cennych składników i aromatu, zwłaszcza zebrane przed okresem kwitnienia. Zbierane liście, między innymi mięty, czy bazylii, w przedpołudniowych porach mają najsilniejszy aromat. Występują również zioła nasienne, na przykład kolendra, koper, czy kminek, dlatego ich zbiory odbywają się po dojrzeniu nasion, zwykle na przełomie lipca i sierpnia.

Rośliny do ziołowego ogrodu

Jakie zioła wybrać do własnego ogródka? Wszystko zależy od indywidualnych potrzeb i upodobań. Jednymi z najczęściej wybieranych są:

• Bazylia – jednoroczna roślina o lekko słodkim i pikantnym smaku, lubiąca miejsca nasłonecznione i zaciszne. Ze względu na słabą odporność na mróz do gruntu może być wysadzona dopiero w połowie maja. Liście bazylii najlepiej smakują przed kwitnieniem, dlatego ważne jest, aby przez cały okres wegetacji usuwać pojawiające się pędy kwiatostanowe.
• Mięta – to wieloletnia bylina, szybko rozrastająca się, ekspansywna. Wydziela charakterystyczny, wyrazisty zapach. Niezastąpiony dodatek do wszelkiego rodzaju potraw, od deserów po dania obiadowe i napoje. Tolerancyjna jeżeli chodzi o podłoże i nasłonecznienie. Roślina miododajna.
• Estragon – wieloletnia roślina, zarówno lecznicza jak i przyprawowa o gorzkawym, ostrym i lekko korzennym smaku. Często stosowana jako dodatek do mięs, ryb i sosów. Na ciepłym i słonecznym stanowisku oraz żyznej glebie dorasta do nawet 1,5m wysokości.
• Tymianek – krzewinka o wąskich liściach i sztywnych pędach. Najczęściej suszony, dodawany do ostrych sosów, dziczyzny czy cielęciny. Znane są także jego właściwości lecznicze, działa odkażająco i wykrztuśnie.
• Melisa – lecznicza roślina o cytrynowym zapachu, wabiąca pszczoły. Może być też wykorzystywana jako roślina ozdobna w ogrodzie. Suszona, często stosowana w zastępstwie herbaty, a jej świeże liście nierzadko stanowią dodatek do sałatek, czy deserów. Najbardziej aromatyczna, jeśli rośnie w miejscach nasłonecznionych i zacisznych.
• Lebiodka (oregano) – to wieloletnia roślina najlepiej rosnąca na ciepłych i przepuszczalnych glebach. Ziele przyprawowe, którego liście i kwiaty po roztarciu wydzielają przyjemny zapach.
• Lawenda – uprawiana zarówno jako roślina ozdobna i zielarska. Kwitnąca, wydziela silny zapach, stosowana między innymi przemyśle kosmetycznym i aromaterapii. Miododajna, jest źródłem pozyskiwania miodu lawendowego.
• Hyzop lekarski – miododajna i ozdobna roślina o cennych właściwościach leczniczych i smakowych. Doskonała jako przyprawa kuchenna oraz do sporządzania naparów z suszonych łodyg wraz z liśćmi. Radzi sobie w każdych warunkach, jednak najlepiej rośnie na wapiennych glebach o dobrym nasłonecznieniu.
• Kolendra – jednoroczna, miododajna roślina, stosowana jako przyprawa z wykorzystaniem liści i nasion. Lecznicza, wykazująca właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne.
• Szałwia – owadopylna i miododajna krzewinka, może być wykorzystana jako roślina ozdobna. Posiada właściwości lecznicze i przyprawowe. Jej wysuszone liście mają mocniejszy aromat i stosowane są to wszelkiego rodzaju potraw, od dań mięsnych po ciasta i desery.