Betulina

INCI: Betulin

Brzoza biała to najbardziej rozpowszechnione drzewo w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Posiada charakterystyczną sylwetkę o ażurowej koronie i wyróżniającą białą korę. Kolor ten brzoza zawdzięcza betulinie, substancji o wielokierunkowym, dobroczynnym działaniu. Ekstrakt z kory brzozy to mieszanina betuliny (>95%), kwasu betulinowego oraz lupeolu. Betulina należy do grupy triterpenów, jest jedną z pierwszych substancji wyodrębnionych z materiału roślinnego. Największe jej ilości znajdują się w zewnętrznej warstwie kory białych gatunków brzóz. To od obecności betuliny właśnie pochodzi białe zabarwienie tych drzew.

Jakie zastosowanie ma ekstrakt z kory brzozy?

Związki chemiczne występujące w ekstrakcie z kory brzozowej (betulina, kwas betulinowy i lupeol) wykazują wiele interesujących właściwości farmakologicznych, są także cennymi surowcami kosmetycznymi.

Działanie antyoksydacyjne (przeciwutleniające)

Substancje aktywne ekstraktu z kory brzozowej chronią komórki i tkanki przed tzw. stresem oksydacyjnym. Badania wykazały, że betulina i kwas betulinowy posiadają silnie właściwości przeciwutleniające, tzn. niszczą nadtlenki i reaktywne formy tlenu (wolne rodniki) [21,27]. W przypadku stosowania zewnętrznego preparat zawierający betulinę chroni skórę przed wolnymi rodnikami.

Działanie immunostymulujące i przeciwzapalne

Działanie przeciwzapalne betuliny i kwasu betulinowego opiera się na hamowaniu wydzielania prostaglandyn, odpowiedzialnych za proces zapalny, powstawanie obrzęków i reakcję bólową. Badania wykazały, że substancje aktywne wyciągu z kory brzozy są również immunomodulatorami, tzn. regulują funkcje układu odpornościowego, wzmacniają odpowiedź immunologiczną i stymulują czynności samonaprawcze organizmu [22,23]. Przy stosowaniu preparatu zawierającego ekstrakt z kory brzozy w atopowym zapaleniu skóry oraz łuszczycy można zaobserwować zmniejszenie zmian skórnych, obrzęków oraz objawów świądu.

Działanie przeciwwirusowe

Zbadano, że betulina działa przeciwwirusowo w przypadku wirusa opryszczki (HSV-1 i HSV-2).

Działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze

Kwas betulinowy i lupeol wykazują działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne w stosunku do następujących szczepów: Sporothrix schenckii, Microsporum canis, Aspergillus fumigatus, Candida albicans, Cryptococcus neoformans, Candida guilliermondi, Candida spicata [31]. Kwas oleanolowy i betulinowy hamują rozwój takich szczepów bakterii, jak: Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Enterococcus faecium, Pseudomonas aeruginosa, Mycobacterium tuberculosi [18,31]. Czysta betulina wykazuje również działanie przeciwgrzybicze w kierunku Fusarium oxysporum.

Działanie antyalergiczne

Jak pokazały badania, ekstrakt brzozowy (składający się z betuliny, kwasu betulinowego i lupeolu) nie ujawnia właściwości immunotoksycznych i wywołujących alergię. Powoduje znaczną redukcję zmian skórnych i zmniejszenie objawów świądu [22]. W przeprowadzonych doświadczeniach wykazano, że betulina wchodząca w skład ekstraktu doprowadziła do zmniejszenia poziomu immunoglobulin typu E w surowicy krwi. Bardzo istotny jest fakt, że standaryzowany ekstrakt z kory brzozy, zawierający wyizolowane substancje czynne, nie wywołuje reakcji alergicznych nawet u osób uczulonych na pyłki. Ekstrakt taki pozbawiony jest cząsteczek białek budujących ziarna pyłków roślin (np. brzozy), czy niektórych grzybów pleśniowych. Z tego względu preparaty zawierające betulinę i kwas betulinowy są całkowicie bezpieczne dla alergików.

Działanie regulujące proces melanogenezy w skórze

Betulina reguluje proces wytwarzania i dystrybucji melaniny w skórze na drodze inhibicji enzymu tyrozynazy (który odpowiada za przekształcenie tyrozyny w barwnik – melaninę). Właściwość ta ma zastosowanie w profilaktyce i pielęgnacji skóry z zaburzoną syntezą melanin (piegi, znamiona barwnikowe, ostuda, bielactwo). Preparaty z betuliną skutecznie zapobiegają pojawianiu się nieprawidłowych zmian barwnikowych w skórze.

Działanie regulujące proces syntezy kolagenu i elastyny

Jak wykazały badania, kwas betulinowy hamuje enzym elastazę (który rozkłada elastynę) i skutecznie chroni skórę przed utratą sprężystości. Ponadto stymuluje syntezę kolagenu, głównego białka tkanki łącznej, posiadającego bardzo dużą odporność na rozciąganie, stąd odpowiadającego za elastyczność skóry. Produkty, w składzie których występują betulina i kwas betulinowy, zapobiegają wiotczeniu skóry i powstawaniu cellulitu.

Działanie przyspieszające regenerację skóry

Ekstrakt z kory brzozy, zawierający betulinę i kwas betulinowy, przyspiesza regenerację tkanek, działając równocześnie antyseptycznie w przypadku zmian skórnych i podrażnień. Ponadto przyspiesza ziarninowanie i zabliźnianie, ograniczając wielkość blizny, nie dopuszcza do zwyrodnienia tkanek.

Działanie na włosy

W przypadku zastosowania zewnętrznego na skórę głowy wzmacnia cebulki włosów, stymuluje odrost włosów w przypadku łysienia plackowatego, u kobiet w łysieniu po porodzie, łysieniu łojotokowym, po chemioterapii.